چرا هارددیسک ها فضای قابل دسترس کمتری از ظرفیت اسمی شان دارند 

چرا یک هارددیسک ۲۵۰ گیگا بایتی و استفاده نشده حدود ۲۳۸ گیگا بایت فضای آزاد دارد؟ و یا یک هارد ۱ ترابایتی فضای قابل استفاده حدود ۹۳۱ گیگا بایت میدهد ؟

باید گفت در حالت کلی محاسبه مقدار داده‎ای که یک هارد درایو می‌تواند در خود نگهداری کند با یک عملیات ضرب به دست می‌آید.

همانطور که میدانید یک هارد درایو از تعدادی سیلندر فرضی که متشکل از دیسک ها و تعدادی شیار است تشکیل می‌شود. این شیارها نیز به مجموعه‎ای از سکتورها تقسیم می‌شوند. هارد درایوها همچنین یک دسته بندی در چگالی نیز دارند که میزان داده‎ای که می‌توان روی هر یک از سکتورها ذخیره کرد را نشان می‌دهد. هارد درایوهای پیشرفته معمولا از Advanced Format استفاده می‌کنند که اجازه ذخیره سازی ۴,۰۹۶ بایت یا ۴KB روی هر سکتور را می‌دهد. اما عمده درایوهای دیگر یا قدیمی تر اجازه ذخیره سازی ۵۱۲ بایت را روی هر سکتور میدهند.

پس در واقع ظرفیت داده ذخیره شده روی یک درایو با این فرمول قابل محاسبه است:

ظرفیت هر سکتور بر حسب بایت X ( ضربدر) تعداد سکتور در هر شیار X (ضربدر) تعداد شیار در هر سیلندر

یک درایو که ۵۰۰,۱۱۸,۱۹۲ سکتور دارد و هر کدام از آنها ۵۱۲ بایت داده را در خود ذخیره می‌کند ، ظرفیت نهایی در مجموع ۲۵۶,۰۶۰,۵۱۴,۳۰۴ بایت است.

اما در عمل یک عدد ۱۲ رقمی‌ چیزی نیست که مصرف کننده امروزی یا خریدار هارددیسک یا لپ تاپ مایل به شنیدن و درگیر شدن با آن باشد. به همین دلیل دست اندر کاران کامپیوتر از پیشوندهای استاندارد برای این منظور استفاده می‌کند: کیلو برای ارقام هزارتایی، مگا برای میلیون و گیگا برای میلیارد.

به این شکل که ۲۵۶,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ میلیارد بایت را به ۲۵۶ گیگابایت خلاصه کردند .

اما موضوع اصلی اینست که سایر علوم با مبنای اعشاری کار می‌کنند، اما در کامپیوترها تنها باینری یا همان صفر و یک‎ها مورد استفاده هستند. در نتیجه این پیشوندها بر مبنای هزارگان نبوده و بر پایه ۱,۰۲۴ یعنی دو به توان ۱۰ شکل می‌گیرند.

بنابراین یک کیلوبایت معادل ۱۰۲۴ بایت
و یک مگابایت معادل ۱۰۲۴ کیلوبایت است.

بنابراین فرمول محاسبه به گیگابایت به این صورت خواهد بود:

مجموع بایت تقسیم بر ۱۰۲۴ بایت به کیلوبایت
و تقسیم بر ۱۰۲۴ کیلوبایت به مگابایت
و تقسیم بر ۱۰۲۴ مگابایت به گیگابایت بدست میاید.

پس در مثال قبلی به این شکل  :

  بر حسب بایت ۲۵۶,۰۶۰,۵۱۴,۳۰۴

۱۰۲۴ / ۱۰۲۴ / ۱۰۲۴ / ۲۵۶,۰۶۰,۵۱۴,۳۰۴

= ۲۳۸.۴۷۴۹۳۷۴۳۹

۲۳۸.۴GB

و این مشابه با همان مقداری است که با فرمان Fdisk یا فرمانهای مشابه در مک و لینوکس یا DOS به عنوان اندازه دیسک ملاحضه میکنید و یا در Disk Management سیستم عامل ویندوز به شما نشان داده میشود .

این اختلاف در چگونگی محاسبه ظرفیت ، توسط کامپیوتر در برابر چیزی که مردم تصور می‌کنند باعث می‌شود تا کاربران از مشاهده مقدار ظرفیت فضای ذخیره سازی ارائه شده متعجب شوند. اما همان‎گونه که مشاهده کردید هیچ موضوع گمراه کننده‎ای در کار نیست .

بلکه ناشی از تفاوت :
کیلو = ۱۰۰۰
و کیلو بایت = ۱۰۲۴ بایت

مگا = ۱۰۰۰ کیلو
و مگا بایت = ۱۰۲۴ کیلو بایت

گیگا = ۱۰۰۰ مگا
و گیگا بایت = ۱۰۲۴ مگا بایت

است ، که وقتی همه در هم ضرب یا برهم تقسیم میشوند این اختلاف بیشتر به چشم میآید و باعث دلخوری خیلی ها شده است .